De 14 Noodhelpers

index

Achatius Aegidius Barbara Blasius Christophoros Georg Catharina Cyriakus Margaretha dionisyus Erasmus Eustachius Pantaleon Vitus

Noodhelpers zijn heiligen, van wie het historische bestaan van een aantal sterk wordt betwijfeld. Velen komen voort uit de begintijd van het Christendom. Het idee is dat een heilige, net als Maria,een soort bemiddelende functie heeft naar God. God kun je eigenlijk niet rechtstreeks iets vragen, dat doe je via een van zijn heiligen. En elke heilige heeft zijn eigen specialiteit. Bij hoofdpijn roep je Margaretha aan, bij buikpijn Erasmus. De meest bekende is waarschijnlijk Christoffel. Hij draagt een kind, omdat hij in de legende bij het overzetten van mensen over een rivier (hij was een reus) een keer een loodzwaar kind droeg. Dit kind bleek Christus. Hij staat vaak als beeld bij de ingang van de kerk. Door hem te groeten overkomt je die dag geen ongeluk. Zaak dus om elke dag vroeg naar de kerk te gaan! Ook bekend is wellicht Blasius, die je beschermt tegen keelpijn. Op zijn naamsdag krijg je in de kerk de Blasiuszegen. De priester zegent daarbij bij elke kerkbezoeker afzonderlijk de keel. De 14 noodhelpers zijn heiligen die je dus aanroept onder diverse omstandigheden. Als je in algehele nood bent, en vooral als je bang bent voor een plotselinge dood (in oorlogstijden bijv.) dan roep je ze alle 14 tegelijk aan.
  1. Eustachius was een Romeins soldaat, die bij een jachtpartij tussen het gewei van een hert plotseling een kruis zag. Daardoor was hij zo getroffen dat hij zich tot het Christendom bekeerde. Een reeks rampen volgde om zijn geloof te testen: zijn rijkdom werd gestolen, zijn bedienden stierven aan een plaag en toen de familie een overzeese reis maakte, ontvoerde de kapitein van het schip de vrouw van Eustachius. Maar hij verloor zijn geloof niet. Uiteindelijk werd hij weer herenigd met zijn familie, maar toen hij weigerde om een heidens offer te brengen kreeg hij en heel zijn familie op last van keizer Hadrianus de doodstraf. Hij werd levend geroosterd. Eustachius wordt aangeroepen bij familietwisten. Zijn naamsdag is 3 november. Hij is de eerste van al deze heiligen, hij wordt gedateerd rond 100 na Christus.
  2. De heilige Catharina overkwam iets dergelijks: zij was de dochter van Costus, gouverneur van Alexandrië in Egypte. Zij verklaarde aan haar ouders dat zij slechts iemand zou huwen die haar in alles overtrof, dusdanig dat "zijn schoonheid stralender was dan het glanzen van de zon, iemand die zeer wijs regeerde, en iemand die zijn rijkdom overdroeg aan heel de wereld." In een droom werd ze aangespoord om zich tot Christen te laten dopen, ze werd meegenomen naar de hemel en mocht plaatsnemen naast Maria. Hierop bekeerde ze zich en spoorde ook keizer Maxentius aan om te stoppen met het vervolgen van Christenen. Deze arresteerde haar en veroordeelde haar tot de marteldood, vastgebonden aan een wiel. Het wiel zelf brak toen zij het aanraakte. Maar haar leven werd niet gered, ze werd vervolgens onthoofd. Dat was in het jaar 307. Catharina wordt aangeroepen om te voorkomen dat je wordt overvallen door een plotselinge dood. Ook wordt ze vaak afgebeeld als maagd die plaats mag nemen naast Maria. Haar naamsdag is 25 november.
  3. St. Joris was een soldaat. Er was eens in een onherbergzaam gebied in de buurt van een stadje een draak. Burgers moesten de draak van zijn nest verjagen om water te kunnen putten. Om hem af te leiden boden zij de draak eerst een schaap aan, en toen er geen schapen meer waren, moest een meisje in plaats van de schapen worden geofferd. Het slachtoffer werd gekozen door lootjes te trekken. Op een dag werd door een prinses het lot getrokken om te worden geofferd. Toen verscheen Joris, de soldaat. Hij zag de draak onder ogen, beschermde zich met het teken van het kruis, doodde het dier en redde daardoor de prinses. De dankbare burgers bekeerden zich tot het Christendom. St. Joris wordt aangeroepen als dieren ziek zijn. Zijn naamsdag is 23 april. Als sterfdatum wordt uitgegaan van het jaar 305.
  4. Achatius is een van de drie noodhelpers die soldaat was. Achatius leefde rond 300 in het huidige Turkije, toen onderdeel van het Romeinse rijk. Daar werd hij als soldaat vanwege zijn geloof gemarteld en gedood. Op de plaats van zijn dood is een kerk gebouwd. Het verhaal gaat dat zijn lichaam in een stenen kist in zee werd geworpen maar dat de kist bleef drijven. Zijn lijk werd meegevoerd tot Zuid-Italië. Zo kreeg hij ook een kerk in Calabrië. Het Griekse woord Akakios betekent onschuld. Zijn feestdag wordt op 8 mei gevierd, hij wordt meestal afgebeeld als een soldaat met een doornenkroon (zo is hij ook gemarteld). Je roept hem aan bij grote angst of bij onrechtvaardige omstandigheden.
  5. Aegidius. In Saint-Gilles vlakbij Nimes wordt zijn graf al vanaf de 8e eeuw vereerd. Zijn kerk is ook pleisterplaats voor de talloze pelgrims naar Santiago de Compostella, op weg dus naar het graf van de H. Jacobus. Aegidius is de enige noodhelper die niet is gemarteld. Hij heeft zich in alle eenzaamheid afgekeerd van de wereld. Hij leefde van de melk van een hinde. Deze was gewond door een pijl en werd door Aegidius verpleegd. Later trad hij in het klooster en werd daar abt. Hij is patroonheilige van Karinthië en Stiermarken. Het woord Aegidius komt waarschijnlijk van Aigeides, hinde. Zijn feestdag is 1 september. In 720 is hij overleden. Hij wordt meestal afgebeeld als abt met staf, een hinde en een pijl. Hij is de patroonheilige van veehouders en herders en zogende moeders. Hij helpt mensen die geestelijk in de knoei zitten.
  6. Barbara. Haar naamdag, 4 december, valt samen met het begin van de adventstijd. Veel vrouwen die haar naam dragen bezoeken op die dag de Vierzehheiligenkirche. Zij is samen met de H. Catharina een van de heiligen die als maagd heel vaak naast Maria wordt afgebeeld. Haar vader was zo kwaad dat ze zich bekeerd had tot het Christendom, dat deze haar opsloot in een toren. Uiteindelijk werd ze berecht. Ze werd gedood door het zwaard, maar vlak daarvoor nam ze nog een hostie. Daarom wordt ze vaak afgebeeld met een toren, maar ook met een hostie, kelk en zwaard. Ze komt uit West-Turkije en sterft in 306. Ze is patroon van mijnwerkers (eenzame opsluiting in de toren), van iedereen die met de bouw te maken heeft. Ze beschermt tegen een plotselinge dood.
  7. Blasius was eerst arts, daarna bisschop in Armenië. Daar werd hij vervolgd en vluchtte in een hol. Maar zijn achtervolgers vonden hem en sloten hem op in een gevangenis, waar hij tot troost was van vele medegevangenen. Een jongen die dreigde te stikken in een visgraat werd door hem genezen. De Blasiuszegen op 3 februari, zijn naamsdag, is hierop terug te voeren. Zo wordt je beschermd tegen keelpijn. Uiteindelijk wordt hij gemarteld doordat een ijzeren kam hem ontvelde waarna hij werd onthoofd. Zijn marteldood maakt hem ook tot patroon van de wevers en lakenmakers. Hij wordt meestal afgebeeld in bisschopstenue en twee gekruiste, brandende kaarsen, die staan voor de Blasiuszegen. Hij sterft 316 in Armenië.
  8. Christophorus (Christoffel). Hij sterft in 250 onder keizer Decius door onthoofding. Al in 452 is er een kerk aan hem gewijd. Zijn eerdere naam was Reprobus, en hij had besloten, omdat hij zeer groot was, alleen de machtigste persoon op aarde te dienen. Toen hij een keer een kind naar de andere oever van een rivier droeg, bleek dit kind loodzwaar. Aan de andere kand van de oever maakte het kenbaar Jezus te zijn. Het kind zei: je hebt niet mij, maar je hebt de hele wereld gedragen, vandaar dat het zo zwaar was. Hij gaf hem de nieuwe naam Christoforus: Christusdrager. Zijn naamsdag is 24 juli. Hij is patroonheilige van alle reizenden, lastdragers. Hij helpt tegen een onvoorziene dood. Zo is hij te zien bij binnenkomst van vele kerken. In Roermond is de kathedraal aan hem gewijd en staat zijn beeld boven op de toren. Door hem dagelijks te groeten zal je geen ongeluk overkomen.
  9. Cyriakus hoort tot de Christenen die in de kleigroeves van keizer Diocletianus dwangarbeid moesten verrichten. Als aartsdiaken van Rome deed hij veel goed voor de armen en medegevangenen. Voilgens de legende genas hij ook de dochter van de keizer van bezetenheid door de duivel, symbolisch verbeeld door een draak. Na martelingen werd hij uiteindelijk door het zwaard gedood. Zijn graf was oorspronkelijk in de Via Ostia van Rome maar reliquiën zijn tegenwoordig door heel Europa te vinden. Zo is er in de schatkamer van Bamberg een armreliquie. Hij is patroon van de wijnbouw. In 305 werd hij onthoofd. Hij wordt aangeroepen bij boze geesten en in het stervensuur. Hij wordt meestal afgebeeld als diaken en bedwingt een draak. Zijn feestdag is 8 augustus
  10. Dionysius is de eerste bisschop van Parijs en staat daar bekend als St. Denis. Ook in Nederland is een enkele kerk aan hem gewijd zoals het beroemde rozenkerkje van Asselt bij Roermond. Dionysius is in 250 met twee medereizigers op een heuvel bij Parijs onthoofd. Sindsdien wordt deze heuvel "berg van de martelaren, Montmartre" genoemd. Volgens de legende liep hij vanaf daar na zijn onthoofding met zijn hoofd in zijn handen naar zijn huidige begraafplaats St. Denis. In de gotische kerk op die plaats zijn gedurende ongeveer 1000 jaar de koningen van Frankrijk begraven. Zijn naamsdag is 9 oktober. Meestal zien we hem afgebeeld als een bisschop met zijn hoofd in zijn handen. Hij wordt aangeroepen bij hoofdpijn, geloofsnood en pijn en allerlei zaken waar men het hoofd voor moet gebruiken.
  11. Erasmus (Elmo, Elmus). Deze bisschop kwam uit Antiochië in Klein-Azië. Bij een overtocht naar Zuid-Italië kwam zijn schip in een zeer gevaarlijke storm terecht. Hij wist de zee door zijn gebed te bedwingen. Bij onweer kan men op scheepsmasten een electrische ontlading zien, die ook wel het St. Elmusvuur wordt genoemd. Onder de wrede keizer Diocletianus stierf hij de marteldood in 300. Zijn darmen werden uit zijn lichaam gedraaid. Hij is begraven in Gaeta, bij de golf van Napels. Zijn naamsdag is 2 juni. Hij wordt meestal afgebeeld met een bisschopsstaf met een akkerwinde. (vanwege zijn marteldood..). Hij wordt aangeroepen bij buikpijn en pijn in het onderlichaam. Hij is patroon van zeelieden, pottenbakkers (draaien!) en schoenmakers.
  12. Margaretha. Volgens een legende wordt ze door haar vader, een heidense priester, verstoten. Ze moest leven door de zwijnen te hoeden. Ze was bijzonder mooi en werd daarom begeerd door de stadsprefect van Antiochië. Deze wilde haar van haar geloof afbrengen. In de gevangenis verscheen aan haar een draak, het teken van de duivel. Met het kruis in haar hand schoof ze de draak ter zijde en overwon daarmee ook haar geloofstwijfel. Uiteindelijk werd ze in 307 onthoofd. Haar naamsdag is 20 juli. Ze wordt meestal afgebeeld met een kroon, een kruis en een draak aan de leiband.
  13. Pantaleon was een gewaardeerd lijfarts van de Romeinse keizer Maximiliaan. Ook hij moest op last van de keizer zijn geloof afzweren. "Liever laat ik mijn handen verdorren als dat ik ze verhef naar heidense goden" was zijn antwoord. Daarop liet de keizer in 305 hem vastbinden aan een olijfboom en zijn handen op zijn hoofd vastnagelen. Zo liet men hem daar sterven en verdorren. De aartsbisschop van Keulen bracht in 871 vanuit Konstantinopel een reliquie van de heilige naar zijn stad en liet speciaal daarvoor de nog steeds bestaande kerk St. Pantaleon bouwen. Hij wordt meestal afgebeeld met zijn handen op zijn hoofd genageld. Hij is patroonheilge van artsen en wordt aangeroepen bij hoofdpijn. Zijn naamsdag is 27 juli.
  14. Vitus. Deze naam is afgeleid van Vitalis, de levenskrachtige. Ook wordt hij wel St. Veit genoemd. Hij is al op 12 jarige leeftijd als martelaar ter dood gebracht in Sicilië, weer onder keizer Diocletianus, in 304. Zijn ouders waren heiden, maar hij is opgevoed in een christelijk gezin bij pleegouders. Toen zijn vader hoorde van zijn Christelijke doop was hij zeer boos. Uiteindelijk stierf hij op last van de keizer de marteldood in een ketel kokende pek. Atrributen zijn daardoor ketel, maar ook de haan en een boek (de bijbel), die staat voor zijn waakzaamheid en standvastigheid. Hij wordt aangeroepen bij epileptische aanvallen, slangenbeten, onweer en om een goede oogst af te smeken. Zijn naamsdag is 15 juni.