Kaart Ptolemaeus (circa 150 na Christus)

Jacobum Angelum Florentinum Traducti. Het gedeelte van Europa ten westen van de Rijn, naar een Romeinse tekening van Ptolemaeus, in 1472 nagetekend.
Boven is de Noordzee, links zie je een stukje van Engeland. Beneden links de Pyreneeën en daarnaast de Middellandse zee. Rechts zie je de Alpen en daarboven de Rijn. Bona en Agripina zijn herkenbaar als Bonn en Keulen. De Maas is de volgende rivier links van de Rijn die parallel aan de Rijn boven in de Noordzee uitkomt.
Peutinger kaart, blad 2. Kopie uit 13e eeuw (Nationale bibliotheek Wenen) van origineel uit 3e of 4e eeuw. Maas-Rijn-Schelde-gebied.
Peutinger kaart. Idem vorige kaart. De la Haye en Hans Kreijns tonen aan dat enkele plaatsen per ongeluk op de bovenste route zijn terecht gekomen. Deze moeten als niet te lezen beschouwd worden (zie kruisjes).
Itinerarium provinciarum Antonini Augusti (Rijn Maas-gebied). Op basis van de reisgids van Antonini uit de derde eeuw valt een kaart van het Rijn-Maas gebied te construeren. Dit is gedaan door Hans Kreijns. Zie zijn blogspot http://hanskreijns.blogspot.com/

Kaarten 1400-1750

Kaart van Europa anno 1500. Deze kaart kocht ik in Reims. Het gaat hier niet om een originele kaart, maar waarschijnlijk is het een kaart die in deze tijd gemaakt is op basis van meerdere oude kaarten. Niettemin een prachtige kaart die vooral een goed beeld geeft van de staatkundige indeling van Europa anno 1500. Het Rooms-Duitse rijk staat er bijv. op (donkerbruin omkaderd), waar toen ook Holland en Friesland nog bij hoorden. De talloze kleinere graafschappen en hertogdommen, als Gelre en Gulick, staan er niet op maar worden op een hoop geveegd binnen het eerder genoemde Duitse rijk. Voor wie veel van de geschiedenis van Europa weet, hier zijn veel details te lezen.
Germania VI Nova Tabula, detail.. Basel, 1540-1552, Sebastian Münster, (1489-1552), geografisch tekenaar uit Basel. Op basis atlas van Ptolemaëus. Interessant is om te zien welke steden in het tegenwoordige Nederland zijn aangegeven: Haarlem, Rotterdam, Bergen op Zoom, den Bosch, Utrecht, Arnhem, Deventer, Zwolle, Groningen, Venlo, Maastricht.
Roermond en een stuk van de omgeving. Kaart van Linssen (Publications 1969-1970) op basis van kaart van van Deventer van rond 1550, maar door hem gebruikt om de toestand zoals die ongeveer was omstreeks 1400 weer te geven: namen van boerderijen en plaatsen zijn bijv. toegevoegd, maar ook opvallend is dat in de stad de kathedraal nu ontbreekt. De oude kathedraal, die zich buiten de stadsmuren bevond, is rond 1390 nl. afgebroken, waarna in 1412 begonnen werd met de bouw van de huidige. Ook heeft Linssen de grenzen van de diverse schepenbanken trachten te reconstrueren.
Roermond en een stuk van de omgeving. Detail van een primitieve kaart, toegeschreven aan Jacob van Deventer omstreeks 1550.
Uit Paesi Bassi, Antwerpen 1567, L. Guicciardini. Kaart op basis van metingen van Jacob van Deventer 20 jaar eerder.
Plattegrond Roermond 1559 Rotteveel (van Deventer). Deze kaart geeft de plattegrond van de stad Roermond met omstreken (lopen van de Maas en de Roer, de wegen en het dorp Niel (= Maasniel). Het origineel bevindt zich in de Koninklijke Bibliotheek te Madrid en werd in de negentiende eeuw nagetekend door H. Rotteveel.(naar Jacob van Deventer) 511 x 672 mm Rijksarchief in Limburg, Maastricht kaartencoll. nr. 103
Plattegrond Roermond 1559 van Deventer (van Deventer). Zeer gedetailleerde stadplattegrond uit 1559, weliswaar dus uitgegeven na de eerste stadsbrand, maar die feitelijk de toestand van rond 1500 weergeeft. Feitelijk identiek aan vorige, maar nu met details en toevoegingen. Als bijlage bij het proefschrift uit 1909 van Carel Johan August Meerdink: Roermond in de middeleeuwen. De letters A-E en bijschriften daarbij zijn van Meerdink.
Deel van een kaart uit 1560 van Caspar Vopelius uit 1560 met de loop van de Rijn Op dit deel van de kaart zie je ook de loop van de Maas vanaf Namen tot Voorne. De Rijn kun je volgen vanaf iets verder dan Keulen tot aan de monding. Ook zie je een stukje van de Schelde en o.a. Mechelen, Antwerpen en Brouwershaven. (Landesbibliothekszentrum Rheinland-Pfalz, Koblenz, boek "Renaissance am Rhein")
Belegering Roermond 1572. Tekening van Walter Morgan, Engels huurling in het leger van Willem van Oranje van 1572-1574.
Midden-Limburg 1573 Detail kaart Christian Sgroten, uit een in Brussel uitgegeven atlas. Interessant zijn de kerken, kastelen en grote boerderijen die er op staan. Zo is in Swalmen zichtbaar: het kerkje van Asselt, de laathof Asselterhof, de Naborg, de kerk van Swalmen en kasteel Hillenraed. Gebouwen die er nu allemaal nog staan!
Maastricht 1576 moordpartijen bij Maasbrug
Maastricht 1576 moordpartijen bij Markt
Maastricht 1581 Braun en Hogenberg. (uit Urbium praecipuarum totius mundi, Keulen). Prachtige detailkaart waar het stadplan van de huidige binnenstad al grotendeels zichtbaar is.
Maastricht omstreeks 1580. Panorama getekend door Simon de Bellomonte, kannunnik van het kapittel van St, Servaas. Prachtige kaart, ook interactief in dit geval door klikken.
Maastricht omstreeks 1580. Dezelfde kaart, nu niet interactief, maar wel volledig, veel groter en full-color.
Roermond 1581 Braun en Hogenberg.
Venlo 1581 Braun en Hogenberg.
Maastricht 1587. Detail van binnenstad Maastricht 1587. Verscheen als uitklapkaart in Publications 1922. Kaart gemaakt door Simon de Bellomonte, kanunnik van het kapittel van Sint-Servaas
Roermond omstreeks 1600 met linksboven het wapen van Gelderland en linksonder de cartouche met de tekst 'Ruremunda Gelriae opp.' In de rechterbovenhoek het niet ingevulde stadswapen. Uit: Descrittione di tutti i Paesi Bassi door Lodovico Guicciardini. Maker: Lodovico Guicciardini, 222 x 300 mm.
Detail van dezelfde kaart, maar nu in kleur. Hier valt veel te genieten!
Swalmen en Beesel 1623 (Philipe Taisne, 1623. Kaartencollectie van het algemeen rijksarchief te Brussel)
Fragment kaart Blaeu 1630 van het aartsbisdom keulen. Nog een klein stukje van Oppergelder te zien.
Maastricht 1632 belegering Frederik Hendrik

Brabant, 1635. (Blaeu*, uit: Europa-Germania-Germania Inferior)
Brabant, detail oosten (Midden-Limburg)
Fossa Eugeniana (Kanaal van de Rijn naar de Maas, Blaeu, omstreeks 1635)
Fragment met o.a. Midden-Limburg uit kaart van West-Phalen (Blaeu, Germania, omstreeks 1635)
Fragment met o.a. Midden-Limburg uit kaart van Gulick en Berg (Blaeu, Germania, omstreeks 1635)
Fragment met o.a. groot deel Zuid-Limburg uit kaart van Limburgia (Blaeu, Germania, omstreeks 1635)
Gulick en Berg, Blaeu 1645. Juliacensis et Montensis Ducatus/ De Hertoghdommen Gulick en Bergh, Amsterdam, 1645. Op deze kaart staat ook een groot deel van Oppergelder.
Plattegrond Roermond (Blaeu, 1652 Toonneel der Steden)
Plattegrond Venlo (Blaeu, 1652 Toonneel der Steden)
Plattegrond Maastricht (Blaeu, 1652 Toonneel der Steden)
Hertogdom Gelre (Jacob Aertsz kaart10 - Le Duche de Gueldres, ongeveer 1660)
Oppergelder Roermond 1662 (Blaeu, Tetrarchia Ducatus Gelriae. Detail k Ruraemundensis)
Oppergelder Roermond 1662 detail
Plattegrond Roermond 1671. De kaart is gemaakt in opdracht van het gemeentebestuur, om in kaart te brengen wat de schade was na de stadsbrand van 1665. De rode daken: afgebrande huizen. Herman Jansens, 587 x 368 mm, origineel te zien in gemeentemuseum Roermond
Dezelfde kaart, kleiner formaat. Beweeg met muis over de kaart om de legenda te kunnen lezen
Detail zelfde kaart, markt. Jansens. Privébezit. (Publications 1988)
Leo Belgicus, Parijs 1672. Met de verenigde XVII Provinciën
La Fosse Eugenie 1696. De Fossa Eugeniana is een in de 17e eeuw gegraven kanaal dat overigens nooit is voltooid. Een kaart met zelfde onderwerp is eerder uitgegeven door Bleau, nu in mindere kwaliteit maar met ruimer gebied weergegeven. Uitgegeven in Theatrum Belgii foederati, Vyerighe Colom, Rotterdam 1696.
La Fosse Eugenie 1696, detail. Detail van de vorige kaart met omgeving Roermond en Venlo
Comitatus Valkenborg 1696. Valkenburg was natuurlijk geen apart hertogdom of graafschap meer maar behoorde inmiddels bij de Nederlanden. Op de kaart naast Valkenburg en omgeving ook bijv. Maastricht. Uitgegeven in Theatrum Belgii foederati, Vyerighe Colom, Rotterdam 1696.
Detail kaart Limburg 1704 (Die Konigliche Niederlande Bestehende inn X Provincien, Gabriel Bodendhr)
Slag bij Maastricht in 1703, onderdeel van de Spaanse successieoorlog. Nicholas Tindal omstreeks 1730 uit: "Tindal's Continuation of Mr. Rapin's History of England, Londen" Origineel 47,3 bij 36, 9 cm. (Interactieve kaart met toelichting bij de letters)
Hermann Moll, Verenigde provincies, 1732
Gravure van Is. Tirion uit 1747 van Maastricht. Het gaat vooral om de vestingwerken (uit Atlas van historische vestingwerken Limburg)
Zelfde kaart als vorige, nu met straatnamen etc. ingetekend
Detail Kaart Limburg 1749 (Die Österreichse Niederlände, Johann Schreiber)

Kaarten 1750-1920

Swalmen, anonieme schetsen rond 1750


Kaart omstreeks 1750 gemaakt van een klein gebied bij Swalmen, waarschijnlijk ten behoeve van de schepenen van Swalmen, met een verder onbekend doel en onbekende maker. De kaart bevindt zich in het rijksarchief Maastricht bij materiaal van de Schepenbank Asselt en Swalmen. Voorkant en achterkant getekend.
Voorkant. Veel interessante details. Boven zien we: Gulicker bosch met sijden (?) van Swamen gemeen, Swamer galgenberck. Boom en galg getekend. Verder de keizer Karels wech en stijnen paal. Op de weg van Venlo naar Roermond is de "wolfsboom" getekend. Enz.
Achterkant. Op de achterkant staat eigenlijk ongeveer hetzelfde gebied, maar nu zijn de afstanden weer anders getekend, er staan andere details enz. Allebei duidelijk ruwe schetsen, maar niettemin zeer interessant.
Detail achterkant

Tirion,I. Fragment van nieuwe Kaart van de Opper- en Nederrijn en het hertogdom Lotharingen. Amsterdam, 1765.

Enkele Franse kaarten van halverwege de 18e eeuw


Robert de Vaugondy, verenigde provincies, detail, 1753
Robert de Vaugondy, Liège et Limbourg, compleet, 1754. De Vaugondy (Parijs 1688-1766) was geograaf van beroep en maakte kaarten in opdracht van de Franse koning Lodewijk XV. Hij vervaardigde o.a. een "Atlas universel de 108 cartes", 1758.
Robert de Vaugondy, Liège et Limbourg, detail Midden-Limburg, 1754 Let op de ver-Fransing van sommige Nederlandse namen! Boven Roermond: Leeuwen = Lieuven, Asselt = Hasfelt. Beesel = Boisselle
Robert de Vaugondy, Liège et Limbourg, detail Zuid-Limburg, 1754 Met curieuze plaatsnamen als "Bock" en Geit" vlakbij Schinveld.

1772 Ferrariskaarten Roermond

Graaf Ferraris gaf opdracht om de Oostenrijkse Nederlanden in kaart te brengen. Deze kaarten werden vervaardigd tussen 1771 en 1778. Het deel Roermond (met Maasniel, Swalmen en een deel ten westen van de Maas) hier integraal, + detailkaarten Swalmen en omgeving en van de stad Roermond.
Roermond en omgeving integraal
Stad Roermond
Swalmen en omgeving
Detail Swalmen Centrum

Smaberskaarten Swalmen 1774

Kaarten van landmeter Smabers, door Loe Giesen uit Reuver uitgebracht op CDrom in prachtige kwaliteit, 600 DPI. Daarnaast bevat deze cdrom ook een database met gegevens over de bewoners en eigenaars van alle percelen. Zie belangrijke bronnen, CD-rom. Hieronder enkele details van enkele van deze kaarten in veel mindere kwaliteit.

Detail S11 Centrum,     Detail S15 kroppestraat      Detail S9 Wijler
Detail S12 Heijdtweg     Detail S17 Hillenraedt     Detail S4 Asselt
S11-Centrum bewerkt      Centrum Swalmen in kleur       Lijst inwoners S11-centrum

Smaberskaarten Beesel 1781

Detail B2 Centrum,     Detail B1 Rijkelnoord      Detail B1 Rijkelzuid      Detail B5 Waterloo

Interessant in dit verband is de informatie over landmetingen van Smabers door Loe Giesen

Limburg en wijde omgeving 1794

Bijlage bij Publications van 1911. Mooie overzichtskaart van alle graafschappen, hertogdommen, heerlijkheden enz. Met de hand ingeschreven en ingekleurd.

Limburg van 1785 - 1794

Bijlage bij Publications van 1903. Mooie overzichtskaart Nog meer details als vorige kaart.

Enkele Engelse kaarten van eind 18e eeuw

William Faden, 7 provinciën, detail, 1794
John Carey, United Provinces, detail, 1799

Maastricht

Maastricht omstreeks 1795. Kaart als een van de bijlagen bij Publications 1894. Gemaakt op basis van kaarten in Rijksarchief Den Haag. Het gaat hier waarschijnlijk om een Franse kaart die vervaardigd is in 1814 (zie aldaar)
Plattegronden kloosters Maastricht 1795. In de Franse tijd zijn sommige kloosters afgebroken, andere hebben een nieuwe bestemming gekregen. Hier de toestand van deze kloosters nog voor de opheffing. Eveneens afkomstig Publications 1894.
01   02   03   04   05   06   07   08   09   10   11  

Frans archief, anonieme schets omstreeks 1800

Kaart uit Frans archief, stukje van Midden-Limburg, omstreeks 1800, bewaard in Rijksarchief Limburg te Maastricht.

Tranchotkaarten** uit 1803 Swalmen, Brüggen (1:20000)

Kaart met Neer, Buggenum, Haelen, Nunhem, Beesel en Swalmen
Detail zelfde kaart met Swalmen
Detail zelfde kaart met Beesel
Brüggen, Bracht, Reuver en bos tussen Swalmen en Brüggen
Detail zelfde kaart met Reuver

Maastricht, vesting (I en II)

Bijlage bij Publications van 1900. Plattegrond Maastricht 1814  Toelichtingen bij deze kaart

Bijlage bij Publications van 1900. Vestingwerken Maastricht 1814

1816 Verenigde Nederlanden.

Deze kaart, gemaakt in 1881 door P.H. Witkamp, laat Nederland zien na de vereniging in 1816, maar met de historie hoe het er uitzag voor de Franse invasie van 1794.
Daniël Lizars, Westphalia, detail, 1831

1842 Swalmen en Beesel (kadaster)

31 gedetailleerde kaarten, aanklikbaar via overzichtskaart. (Elke kaart meer dan 1 MB, ongeveer 4000 X 2700. Swalmen Sectie B1 ontbreekt.)

Dubbelkaarten Centrum Swalmen

Swalmen centrum 1774 en 1840. Dubbelkaart van stukje Smaberskaart 1774 en stukje kadasterkaart 1840. Je kunt goed zien hoe er bijgebouwd is rond de markt na zo'n kleine 70 jaar. Ook is er een pad bijgekomen richting Veldpoort. (Deelt Smabers 306 in 1840 in tweeën)
Swalmen centrum 1803 (Tranchot). Iets minder gedetailleerde informatie dan op de voorgaande dubbelkaart, maar toch ook aardig om met voorgaande dubbelkaart te vergelijken.
Swalmen centrum 1803 en 1890. Dubbelkaart van stukje tranchot en stukje 12 provinciënkaart. In deze 90 jaar is er vrij veel veranderd, niet alleen het verleggen van de rijksweg maar ook de aanleg van de spoorweg. Veel huizen zichtbaar. Interessant vergelijkingsmateriaal!
Swalmen kroppestraat 1774 en 1840. Weer een dubbelkaart, Smabers 1774 en Kadaster 1840. Je kunt bijv. goed zien hoe de rijksweg is aangelegd.

Rivierenkaarten 1849

De serie Boven Maas bevat kaarten van de Maas van Visé tot Woudrichem in 34 bladen. Op de bladen 10, 11 en 12 het gebied van Asselt tot Belfeld. Deze kaarten zijn zeer gedetailleerd, vooral de vorm van de boerderijen is goed zichtbaar. Jammer genoeg beperken ze zich tot een vrij smalle strook weerszijden van de Maas. Van Swalmen staat wel het centrum er nog net bij. Van deze kaarten hieronder enkele details. De volledige kaarten kun je ook online bekijken via de site van Gelderland in Beeld.

Asselt en Swalmen
Asselt    Gebrouwhuis   Naborg   Baxhof   Hagelkruis   Kroppestraat   Hofakker   
Wijler   Asselt en Swalmen   Swalmen Centrum   Detail Swalmen centrum

Beesel
Complete overzichtskaart 11: Reuver, Beesel, Kessel-Eik, Neer. Klerkenhof   Aoleberg   Rijkel   Beesel   Beesel en Rijkel   Ouddorp

Belfeld en Kessel
Belfeld en Kessel. Wijde omgeving met veel details

Roermond
Roermond en wijde omgeving Zeer veel gedetailleerde informatie!

Stadsplattegrond Maastricht 1850

Maastricht omstreeks 1850. Litho, Leiter en Nypels Maastricht. Stadswal is nog aanwezig. Straatnamen in het Frans.

Enkele Engelse en Duitse kaarten 19e eeuw

J.Tallis, Holland, detail, 1851
Adolf Stieler, Schulatlas, NW-Europa, 1852
Adolf Stieler, Schulatlas, Rhein Prov, Hessen etc., 1875
Adolf Stieler, Schulatlas, Limburg en grensstreek, 1875

1865 (tekening J. Kuijper, uitgave Hugo Suringar, Leeuwarden)

Swalmen, Beesel

Smulders Atlas 1868

Roermond tot Venlo (1:200000)

1912 (opgenomen 1890, uitgeverij 12 provinciën, 1:25000)

Swalmen    Detail zelfde kaart met Swalmen en Beesel
Buggenum    Detail zelfde kaart met Rijkel en Asselt

Meer kaarten op internet:

Historische kaarten 17e en 18e eeuw
De woonomgeving Kadaster 1840
Kaarten Nederland 1865 (Hugo Suringar)
Een aantal kaarten van Blaeu uit de atlas van 1645 (1635) Germania inferior

 

 

* Willem Janszoon Blaeu (1571-1638). Atlas "Europa Germania Germania Inferior"

Dit deel van de atlas is afkomstig van de Latijnse editie van "Theatrum orbis terrarum, sive, Atlas novus", door Willem en Joan Janszoon Blaeu en is gepubliceerd in vier delen vanaf 1645, dus na de dood van Willem. De eerste editie van deze atlas is gepubliceerd nog tijdens het leven van vader Willem in 1635, als twee delen in zowel Duits, Nederlands, Latijn en Frans. In 1662 is de atlas uitgegroeid tot 11 of 12 delen, afhankelijk van de uitgave en of de zeeatlas wel of niet is meegeleverd. Vanaf dan is de atlas bekend onder de naam "Atlas maior". Deze atlas vormt de kroon op het werk m.b.t. het cartografisch kunnen in die tijd. De kaarten waar je naar kunt linken (hierboven) zijn afkomstig van het deel "Europa-Germania-Germania Inferior". In 1638 stierf Willem en werd zijn werk voortgezet door zijn zoons Joan en Cornelis. Na de dood van Cornelis in 1644 zette Joan het werk alleen voort. Hij voltooide het grote project van zijn vader in 1655 met het zesde en laatste deel van de atlas Novus. Onmiddellijk daarna begon hij met het nog grotere werk, de "Atlas Major". Dit werk van 12 delen is het meest kostbare drukwerk uit die tijd. Het bevat 600 dubbele pagina's met kaarten en 3000 pagina's tekst. Alles rijk versierd en vaak handgekleurd en met bladgoud afgewerkt.

 

  ** Jean Joseph Tranchot (1752-1815), Franse veldtopograaf, kolonel bij het "Dépot-Général de la Guerre" en chef van het "Bureau topographique de la carte des quatre Départements Réunie de la rive gauche du Rhin". Hij had van 1801 tot 1814 de leiding over de kartering van het door Frankrijk geannexeerde gebied tussen Maas en Rijn. Het resultaat was de "Tranchotkaart" waarvan het Limburgse deel tussen 1802 en 1807 werd opgenomen. De schaal van de manuscriptkaart bedroeg 1:20.000.

 Ziet u slechts 1 pagina?
klik hier voor de volledige website
"Voorouders uit Midden-Limburg"